G-Code, viết tắt của “Geometric Code”, là một ngôn ngữ lập trình điều khiển máy CNC (Computer Numerical Control) được sử dụng rộng rãi trong ngành sản xuất công nghiệp. Máy CNC là các loại máy móc tự động hóa, như máy phay, tiện, cắt laser hoặc in 3D, giúp gia công và tạo hình các sản phẩm theo yêu cầu cụ thể.

G-Code đóng vai trò là ngôn ngữ lập trình chỉ đạo máy CNC thực hiện các hoạt động như di chuyển, cắt, khoan và các tác vụ khác dựa trên những thông số chính xác.
G-Code Là Gì?
G-Code là một tập hợp các lệnh dùng để điều khiển hành vi của máy CNC. Mỗi lệnh trong G-Code thường bắt đầu bằng một chữ cái (thường là “G” hoặc “M”) theo sau là các thông số và tọa độ. Các lệnh này quy định cho máy thực hiện những hành động như:
- G01: Di chuyển theo đường thẳng với tốc độ cắt đã định.
- G02/G03: Di chuyển theo đường tròn hoặc cung tròn.
- M03: Khởi động trục chính máy với chiều quay thuận.
- M05: Dừng trục chính.
Ngôn ngữ G-Code có tính chất tiêu chuẩn hóa, giúp đảm bảo rằng các lệnh được viết có thể hiểu được bởi hầu hết các máy CNC. Tuy nhiên, một số máy CNC từ các nhà sản xuất khác nhau có thể có những biến thể hoặc mở rộng riêng của G-Code.
Cách Hoạt Động Của G-Code
Khi bạn tạo ra một mô hình hoặc chi tiết cần gia công trên máy CNC, quá trình này thường bao gồm các bước sau:
- Thiết kế mô hình CAD (Computer-Aided Design): Mô hình sản phẩm được tạo ra bằng phần mềm CAD.
- Chuyển đổi sang CAM (Computer-Aided Manufacturing): Sử dụng phần mềm CAM, mô hình này sẽ được chuyển đổi thành các lệnh G-Code cụ thể. Phần mềm CAM sẽ tạo ra các lệnh dựa trên các thông số như loại công cụ, vật liệu, tốc độ cắt và các yếu tố kỹ thuật khác.
- Nạp G-Code vào máy CNC: Sau khi có G-Code, bạn sẽ nạp lệnh này vào máy CNC. Máy CNC sẽ thực hiện các lệnh theo thứ tự, điều khiển công cụ gia công để tạo ra sản phẩm hoàn thiện.
Các Lệnh Cơ Bản Trong G-Code
G-Code là ngôn ngữ lập trình điều khiển máy CNC (Computer Numerical Control), giúp máy thực hiện các hoạt động gia công một cách tự động và chính xác. Dưới đây là các lệnh cơ bản thường gặp trong G-Code mà người mới bắt đầu cần nắm vững:

Dưới đây là một số lệnh G-Code phổ biến mà bạn cần biết:
- G00: Di chuyển công cụ một cách nhanh nhất đến vị trí được chỉ định mà không cần cắt vật liệu.
- G01: Di chuyển công cụ với tốc độ gia công được thiết lập, giúp cắt vật liệu một cách chính xác.
- G02 và G03: Điều khiển công cụ di chuyển theo cung tròn (G02 theo chiều kim đồng hồ, G03 ngược chiều kim đồng hồ).
- M03: Bật trục chính (công cụ cắt) theo chiều thuận.
- M05: Dừng trục chính.
- G20/G21: Đặt đơn vị đo lường (G20 là inch, G21 là mm).

Các lệnh G-Code cơ bản là nền tảng quan trọng để điều khiển máy CNC, giúp tối ưu hóa quy trình gia công với độ chính xác cao. Hiểu rõ các lệnh G-Code cơ bản sẽ giúp bạn dễ dàng lập trình và vận hành máy CNC hiệu quả trong sản xuất.
1. Lệnh Di Chuyển
Lệnh di chuyển là nhóm lệnh quan trọng nhất trong G-Code, điều khiển công cụ cắt hoặc đầu gia công di chuyển theo các tọa độ cụ thể.
- G00 (Rapid Move): Lệnh di chuyển nhanh. Công cụ di chuyển đến vị trí chỉ định với tốc độ nhanh nhất mà không thực hiện cắt.
- G01 (Linear Interpolation): Lệnh di chuyển theo đường thẳng, sử dụng để cắt vật liệu với tốc độ đã thiết lập (thường quy định bằng lệnh F).
- G02 (Circular Interpolation Clockwise): Di chuyển theo cung tròn hoặc đường cong theo chiều kim đồng hồ.
- G03 (Circular Interpolation Counterclockwise): Di chuyển theo cung tròn hoặc đường cong ngược chiều kim đồng hồ.
2. Lệnh Đặt Đơn Vị Đo Lường
Các lệnh này quy định đơn vị đo lường cho các tọa độ và tốc độ.
- G20: Đặt đơn vị đo lường là inch.
- G21: Đặt đơn vị đo lường là milimet.
3. Lệnh Trục Chính
Các lệnh điều khiển trục chính (spindle), là bộ phận quay trong máy CNC, nơi gắn công cụ cắt.
- M03: Bật trục chính theo chiều thuận (theo chiều kim đồng hồ).
- M04: Bật trục chính ngược chiều kim đồng hồ.
- M05: Tắt trục chính.
4. Lệnh Bật/Tắt Dòng Làm Mát
Trong quá trình gia công, dòng làm mát được sử dụng để giảm nhiệt độ và tăng tuổi thọ cho công cụ cắt.
- M08: Bật dòng làm mát.
- M09: Tắt dòng làm mát.
5. Lệnh Điều Khiển Đầu Dụng Cụ
Các lệnh này giúp kiểm soát vị trí và trạng thái của công cụ cắt hoặc đầu dụng cụ.
- G43: Cài đặt bù chiều cao cho dụng cụ (tool length compensation).
- G49: Hủy bỏ bù chiều cao cho dụng cụ.
- G54 – G59: Cài đặt hệ tọa độ gia công. Các lệnh này cho phép người lập trình chọn hệ tọa độ tương ứng với điểm 0 trên chi tiết gia công.
6. Lệnh Tạm Dừng Và Dừng Máy
Nhóm lệnh này giúp tạm dừng quá trình gia công hoặc kết thúc chu trình gia công.
- M00 (Program Stop): Tạm dừng chương trình gia công. Máy CNC sẽ dừng mọi hoạt động cho đến khi người vận hành tiếp tục.
- M01 (Optional Stop): Dừng chương trình gia công, nhưng chỉ khi tùy chọn dừng được bật.
- M30: Kết thúc chương trình, máy CNC sẽ quay trở lại điểm bắt đầu chương trình.
7. Lệnh Thay Đổi Công Cụ
- T (Tool Select): Chọn công cụ mới để chuẩn bị cho thao tác gia công tiếp theo. Ví dụ, T01 chọn công cụ số 1.
8. Lệnh Tốc Độ Và Tiến Dao
- S (Spindle Speed): Thiết lập tốc độ quay của trục chính (tốc độ quay của công cụ cắt). Ví dụ, S1000 có nghĩa là trục chính quay với tốc độ 1000 vòng/phút.
- F (Feed Rate): Quy định tốc độ tiến dao (tốc độ mà công cụ cắt di chuyển qua vật liệu). Ví dụ, F500 có nghĩa là tiến dao với tốc độ 500mm/phút.
9. Lệnh Bù Dao
Trong quá trình gia công, công cụ cắt có thể bị mòn hoặc thay đổi kích thước, lệnh bù dao được sử dụng để điều chỉnh vị trí của công cụ.
- G41: Bù dao sang bên trái của đường cắt.
- G42: Bù dao sang bên phải của đường cắt.
- G40: Hủy bù dao, trở về trạng thái không bù.
10. Lệnh Hồi Về Điểm Gốc
- G28: Lệnh hồi về vị trí gốc của máy (home position). Máy CNC sẽ di chuyển tất cả các trục về vị trí mặc định ban đầu.
Các lệnh G-Code cơ bản này là nền tảng để điều khiển máy CNC một cách chính xác và hiệu quả. Việc hiểu và sử dụng thành thạo chúng giúp bạn có thể tự tin lập trình và điều khiển các quy trình gia công trên máy CNC.



Ưu Điểm Của G-Code Trong Gia Công CNC
G-Code mang lại nhiều ưu điểm cho quá trình sản xuất và gia công sản phẩm:
- Tính tự động hóa cao: G-Code giúp máy CNC hoạt động tự động mà không cần sự can thiệp liên tục của con người.
- Độ chính xác cao: Các lệnh trong G-Code cho phép điều khiển máy móc với độ chính xác cao, đặc biệt là khi gia công các sản phẩm yêu cầu độ chính xác theo micromet.
- Tính linh hoạt: G-Code có thể được sử dụng cho nhiều loại máy móc khác nhau, từ máy tiện, máy phay đến các máy cắt laser hoặc máy in 3D.
- Tiết kiệm thời gian và chi phí: Với G-Code, các hoạt động gia công được tối ưu hóa, giảm thiểu thời gian sản xuất và chi phí lao động thủ công.
Hạn Chế Của G-Code
Mặc dù G-Code rất hữu ích, nhưng nó cũng có một số hạn chế:
- Độ phức tạp cao: Việc viết và hiểu các lệnh G-Code có thể phức tạp, đòi hỏi người lập trình phải có kiến thức chuyên môn cao.
- Dễ mắc lỗi: Nếu có lỗi trong mã G-Code, máy CNC có thể thực hiện những hành động không mong muốn, gây thiệt hại cho máy hoặc sản phẩm.
- Phụ thuộc vào thiết bị: Mặc dù G-Code là tiêu chuẩn, nhưng mỗi loại máy CNC có thể có một vài khác biệt, khiến quá trình chuyển đổi giữa các máy trở nên phức tạp.
Ứng Dụng Thực Tiễn Của G-Code
G-Code được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp, bao gồm:
- Chế tạo cơ khí: Sản xuất các linh kiện cơ khí chính xác như bánh răng, trục vít.
- Công nghệ ô tô: Gia công các chi tiết như động cơ, bộ phận xe hơi.
- Sản xuất đồ gỗ: Máy CNC được sử dụng để khắc và tạo hình sản phẩm gỗ với độ chính xác cao.
- Y tế: Sản xuất các dụng cụ y tế hoặc cấy ghép với kích thước nhỏ và yêu cầu độ chính xác cao.
Làm Thế Nào Để Học G-Code?
Để bắt đầu học G-Code, bạn có thể tham khảo các khóa học trực tuyến, tài liệu hướng dẫn hoặc phần mềm mô phỏng CNC.
Học G-Code đòi hỏi sự kiên nhẫn và thực hành thường xuyên. Dưới đây là các bước cơ bản để bắt đầu:
1. Tìm Hiểu Kiến Thức Cơ Bản Về CNC
Trước khi học G-Code, bạn nên hiểu rõ về máy CNC và cách chúng hoạt động. Có rất nhiều tài liệu và video giới thiệu về nguyên lý hoạt động của máy CNC mà bạn có thể tham khảo.
2. Học Cú Pháp G-Code
G-Code bao gồm các lệnh cụ thể và cú pháp đặc thù. Bạn có thể bắt đầu với việc học những lệnh cơ bản như G00, G01 (di chuyển), G02, G03 (di chuyển theo cung tròn), M03 (khởi động trục chính) và các lệnh điều khiển máy.
3. Sử Dụng Phần Mềm Mô Phỏng CNC
Phần mềm mô phỏng CNC như Mach3, GRBL hoặc các phần mềm chuyên dụng khác giúp bạn luyện tập viết và thử nghiệm các lệnh G-Code mà không cần máy thật. Điều này giúp tiết kiệm chi phí và tránh rủi ro hư hỏng máy móc.
4. Thực Hành Trên Máy CNC Thực Tế
Sau khi nắm vững lý thuyết, việc thực hành trên máy CNC thực tế là cần thiết. Bạn có thể tham gia các khóa học thực hành, đến các xưởng gia công hoặc liên hệ với các trung tâm đào tạo có máy CNC để thực hành.
5. Tham Gia Khóa Học Trực Tuyến Hoặc Trực Tiếp
Nhiều nền tảng giáo dục trực tuyến như Udemy, Coursera, hay các trang web chuyên về CNC cung cấp khóa học từ cơ bản đến nâng cao về G-Code. Ngoài ra, các trung tâm dạy nghề hoặc các trường cao đẳng kỹ thuật cũng cung cấp khóa học chuyên sâu về lập trình CNC.
6. Tham Khảo Tài Liệu Và Cộng Đồng
Bạn có thể tìm kiếm sách hướng dẫn, tài liệu trực tuyến hoặc tham gia các diễn đàn, nhóm cộng đồng chuyên về CNC để học hỏi từ những người có kinh nghiệm.
7. Tự Học Qua Dự Án
Một cách hiệu quả để học G-Code là tự tạo ra các dự án nhỏ. Bắt đầu với các chi tiết đơn giản và tăng dần độ phức tạp khi bạn cảm thấy tự tin hơn với kiến thức và kỹ năng của mình.
Học G-Code là một quá trình liên tục, nhưng với sự kiên nhẫn và thực hành đều đặn, bạn sẽ sớm nắm vững ngôn ngữ lập trình này và có thể điều khiển máy CNC một cách thành thạo.
Một số bước cơ bản khi học G-Code bao gồm:
- Hiểu cấu trúc và cú pháp của các lệnh G-Code.
- Sử dụng phần mềm mô phỏng CNC để thực hành.
- Tham gia các khóa học hoặc tìm kiếm tài liệu từ các chuyên gia trong ngành.
G-Code là ngôn ngữ lập trình quan trọng trong việc điều khiển máy CNC, giúp tự động hóa quá trình gia công và sản xuất. Việc hiểu và sử dụng thành thạo G-Code không chỉ giúp tối ưu hóa năng suất mà còn đảm bảo sản phẩm đạt được độ chính xác cao.
Dù có độ phức tạp, nhưng với sự hỗ trợ của các công cụ và khóa học, bất kỳ ai cũng có thể nắm vững G-Code và ứng dụng nó trong sản xuất.
M-code, cùng với G-code, là một phần quan trọng của ngôn ngữ lập trình điều khiển máy CNC. Trong khi G-code chủ yếu điều khiển các hành động di chuyển và gia công của công cụ, thì M-code (Miscellaneous Code) chịu trách nhiệm điều khiển các chức năng hỗ trợ của máy.
Các lệnh M-code thường dùng để thực hiện các tác vụ như bật hoặc tắt trục chính (M03, M05), bật tắt dòng làm mát (M08, M09), hoặc kết thúc chương trình (M30).
Sự phối hợp giữa M-code và G-code giúp máy CNC hoạt động chính xác và hiệu quả, đảm bảo quy trình gia công được hoàn thành một cách tự động và liên tục.
Các loại máy CNC Long Phát cung cấp, ứng dụng mạnh mẽ trong ngành gỗ
Hầu hết các loại máy CNC trong danh sách này đều sử dụng mã G-Code để điều khiển các hoạt động như di chuyển công cụ, cắt, khoan, tiện và các quy trình gia công khác. G-Code là ngôn ngữ lập trình tiêu chuẩn để điều khiển máy CNC, cho phép máy thực hiện các thao tác theo những tọa độ và thông số được lập trình sẵn.
Máy làm mộng âm CNC
Máy làm mộng âm CNC là thiết bị được thiết kế để tạo các rãnh hoặc lỗ trên bề mặt gỗ, cho phép lắp ráp chính xác giữa các bộ phận gỗ trong quá trình sản xuất nội thất. Máy này giúp tối ưu hóa quy trình gia công và đảm bảo các khớp nối được thực hiện với độ chính xác cao, giúp tăng độ bền và thẩm mỹ cho sản phẩm.
Máy làm mộng dương CNC
Máy làm mộng dương CNC chuyên tạo các khớp mộng dương, một chi tiết quan trọng để ghép nối các bộ phận gỗ với nhau. Thiết bị này giúp việc ghép nối trở nên chắc chắn hơn, đảm bảo sự ổn định và chất lượng của sản phẩm gỗ, thường được sử dụng trong sản xuất đồ nội thất và các sản phẩm gỗ mỹ nghệ.
Máy cưa lọng CNC
Máy cưa lọng CNC cho phép cắt gỗ theo các đường cong phức tạp và chi tiết, phù hợp cho các sản phẩm yêu cầu độ chính xác và thẩm mỹ cao. Máy này được ứng dụng rộng rãi trong việc cắt tạo hình nghệ thuật trên gỗ, thường được sử dụng trong sản xuất nội thất và trang trí.
Máy cưa panel
Máy cưa panel CNC là thiết bị chuyên dụng cho việc cắt các tấm gỗ lớn như MDF, ván ép hoặc gỗ công nghiệp với độ chính xác và tốc độ cao. Loại máy này phù hợp cho việc sản xuất hàng loạt trong các xưởng gia công gỗ và giúp tiết kiệm thời gian cắt cũng như tối ưu hóa vật liệu.
Máy chà nhám chổi
Máy chà nhám chổi được thiết kế để chà nhám bề mặt gỗ sau khi gia công, loại bỏ các tạp chất và tạo bề mặt mịn màng. Máy chà nhám chổi thường được sử dụng cho các sản phẩm nội thất có chi tiết phức tạp hoặc cần hoàn thiện bề mặt trước khi sơn phủ.
Máy chà nhám thùng
Máy chà nhám thùng giúp xử lý các tấm gỗ lớn sau khi gia công, đặc biệt là các mặt phẳng hoặc tấm ván cần làm mịn đồng đều. Máy có khả năng làm việc với các tấm gỗ dày và có diện tích lớn, đảm bảo độ mịn và chất lượng bề mặt hoàn thiện cao.
Máy khoan CNC 6 mặt
Máy khoan CNC 6 mặt là thiết bị hiện đại cho phép khoan và gia công đồng thời trên nhiều mặt của chi tiết gỗ. Điều này giúp tăng năng suất và độ chính xác, thường được sử dụng trong sản xuất đồ nội thất phức tạp như tủ, kệ và giường.
Máy khoan ngang CNC
Máy khoan ngang CNC là thiết bị chuyên dụng cho việc khoan các lỗ ngang trên sản phẩm gỗ, giúp hỗ trợ việc lắp ráp dễ dàng hơn. Máy thường được sử dụng trong quy trình sản xuất các sản phẩm nội thất cần khoan nhiều lỗ liên tục và có độ chính xác cao.
Máy CNC Router
Máy CNC Router là loại máy phổ biến nhất trong ngành gia công gỗ, cho phép cắt, khắc và tạo hình các chi tiết gỗ theo bản vẽ thiết kế. Với tính năng linh hoạt, máy có thể tạo ra các sản phẩm từ đơn giản đến phức tạp, đặc biệt là các chi tiết mỹ thuật.
Máy ghép gỗ
Máy ghép gỗ CNC giúp ghép các mảnh gỗ nhỏ lại với nhau thành các tấm gỗ lớn, tối ưu hóa việc sử dụng vật liệu và giảm thiểu lãng phí. Thiết bị này thường được sử dụng trong sản xuất các sản phẩm nội thất lớn, yêu cầu các tấm gỗ đồng nhất về chất lượng và kích thước.
Máy dán cạnh
Máy dán cạnh CNC là thiết bị quan trọng trong quy trình hoàn thiện các sản phẩm nội thất. Máy giúp tự động dán cạnh cho các tấm gỗ đã cắt, đảm bảo sản phẩm có bề mặt hoàn thiện tốt, tránh trầy xước và giữ được độ thẩm mỹ cao.
Máy tiện gỗ
Máy tiện gỗ CNC được sử dụng để tạo các chi tiết trụ tròn như chân bàn, chân ghế hoặc các sản phẩm trang trí tròn trong ngành nội thất. Máy có khả năng tạo ra các chi tiết phức tạp với độ chính xác cao, giúp tăng tính thẩm mỹ cho sản phẩm.
Máy gia công trung tâm CNC
Máy gia công trung tâm CNC tích hợp nhiều chức năng như cắt, phay, khoan và khắc, cho phép thực hiện nhiều tác vụ gia công trên cùng một thiết bị. Máy giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất và giảm thiểu thời gian gia công, đặc biệt trong các xưởng sản xuất lớn.
Máy CNC trung tâm CNC
Máy CNC trung tâm tương tự như máy gia công trung tâm nhưng có khả năng làm việc với nhiều trục hơn, cho phép gia công các chi tiết đa chiều một cách linh hoạt. Máy này thích hợp cho các sản phẩm có yêu cầu kỹ thuật cao và phức tạp.
Trung tâm gia công CNC
Trung tâm gia công CNC là hệ thống tích hợp nhiều máy CNC, cho phép thực hiện các quy trình gia công từ đầu đến cuối mà không cần di chuyển sản phẩm qua nhiều giai đoạn khác nhau. Hệ thống này giúp tăng hiệu quả sản xuất, giảm chi phí và thời gian.
Vì vậy, G-Code là ngôn ngữ chủ đạo được sử dụng trong hầu hết các loại máy CNC này, giúp tự động hóa và tối ưu hóa quá trình gia công gỗ.

Long Phát CNC, thành lập năm 2013, cam kết cung cấp các máy chế biến gỗ chất lượng cao, không ngừng cải tiến kỹ thuật và xây dựng mối quan hệ vững mạnh trong ngành. Với tiêu chí chất lượng hàng đầu, chúng tôi mong muốn trở thành đối tác đáng tin cậy trên con đường hội nhập quốc tế của các nhà sản xuất gỗ Việt Nam.